Hidrojen ve Atom Bombası Arasındaki Farklar Nedir?

Hem atom hem hidrojen bombası da birer nükleer silah türü olarak az miktarda maddeden büyük miktarda enerji açığa çıkarıyor ve enerjilerinin çoğunu fisyondan alıyorlar.

Yazar Burcu Kara
hidrojen bombası ve atom bombası

Bir hidrojen bombası ile atom bombasının farkı nedir? Hidrojen bombası ve atom bombasının her ikisi de nükleer silahlar ancak iki bomba birbirinden çok farklıdır. Atom bombası bir fisyon düzeneğiyken, hidrojen bombası fisyon düzeneğini kullanarak bir füzyon reaksiyonu başlatıyor.

Başka bir deyişle atom bombası aslında bir hidrojen bombasının tetikleyicisi olarak kullanılır. Hidrojen bombası bu nedenle atom bombasından çok daha güçlü, yaklaşık 1000 kat.

Atom Bombasının Özellikleri

hidrojen bombası ve atom bombası
Bir hidrojen bombası patlaması atom bombasından farklı olabilir.

Bir atom bombası veya A-bombası nükleer fisyon tarafından salınan aşırı enerji nedeniyle patlayan bir nükleer silahı anlatıyor. Bu nedenle bu tür bir bomba fisyon bombası olarak da bilinir. "Atom" kelimesi kesin olarak doğru değil çünkü atomun veya onun elektronlarının tamamı değil yalnızca çekirdeği (proton ve nötronları) fisyona giriyor.

Fisyona müsait olan maddeye (fisil madde) süper kritik kütle verilir ve fisyonun gerçekleştiği nokta burasıdır. İşlemde ya kritik altı madde patlayıcılar kullanılarak sıkıştırılır ya da kritik altı maddenin bir bölümü diğerine çekilir.

Fisil (bölünebilir) madde uranyum ya da plütonyum ile zenginleştirilmiştir. Reaksiyonun oluşturduğu enerji yaklaşık 1 ton TNT'den 500 ton TNT'ye dek çıkabilir. Bomba ayrıca etrafa radyoaktif fisyon parçaları saçar. Bu durum ağır çekirdeklerin parçalanıp küçük çekirdekler halini almasından kaynaklanır. Nükleer serpinti esas olarak fisyon parçacıklarından oluşur.

Hidrojen Bombasının Özellikleri

Hidrojen ve atom bombası arasındaki farklar
İki bomba türünün TNT ölçeğinden karşılıkları. Sağdakiler hidrojen bombaları ve sol mercektekiler ise atom bombalarıdır.

Bir hidrojen bombası veya H-bombası, nükleer füzyon tarafından salınan yoğun enerjiyle patlayan bir nükleer silah türüdür. Hidrojen bombalarına ayrıca termonükleer silah da deniyor. Enerji, hidrojen izotoplarının–döteryum ve trityum–füzyonundan (birleşmesinden) doğuyor. Füzyon enerjisini başlatmak için gerekli olan fisyon, hidrojenin ısıtılması ve sıkıştırılması ile elde edilir. Bu bazen ek fisyon tepkimesine neden olabilir.

Büyük bir termonükleer düzeneğin verimi, yaklaşık yarısı tükenmiş olan uranyum fisyonundan geliyor. Füzyon reaksiyonu serpintiye fazla katkıda bulunmaz ancak reaksiyon fisyon tarafından tetiklendiğinden ve daha fazla fisyona neden olduğundan H-bombaları en az atom bombaları kadar serpinti oluşturur. Hidrojen bombaları atom bombalarından çok daha büyük miktarda, megatonlarca TNT'ye eşit enerji açığa çıkarıyor.

Patlatılan en büyük nükleer silah olan Çar Bombası (Tsar Bomba), 50 megaton (50.000.000 ton) gücünde bir hidrojen bombasıydı.

Hidrojen ve Atom Bombası Karşılaştırması

Hem atom hem hidrojen bombası da birer nükleer silah türü olarak az miktarda maddeden büyük miktarda enerji açığa çıkarıyor ve enerjilerinin çoğunu fisyondan alıyorlar. Aynı zamanda radyoaktif serpinti üretiyorlar. Hidrojen bombası potansiyel olarak daha yüksek bir enerjiye sahiptir ve yapımı daha karmaşıktır.

Diğer Nükleer Silah Türleri

Atom bombası ve hidrojen bombalarına ek olarak, başka nükleer silah türleri de var:

Nötron bombası: Tıpkı hidrojen bombası gibi nötron bombası da termonükleer bir silah. Nötron bombası patlaması nispeten küçüktür ancak çok sayıda nötron salınımına neden olur. Bu tür bir bombada tüm canlı organizmalar ölür ancak serpinti daha azdır. Fiziksel yapıların sağlam kalması olasıdır.

Kobalt bombası: Kobalt bombası kobalt, altın ve diğer malzemelerle çevrili bir nükleer bomba. Patlama bu yüzden daha uzun ömürlü bir radyoaktif serpinti üretiyor. Bu tür bir silah potansiyel olarak "kıyamet silahı" olarak kullanılabilir çünkü serpinti (fallout) sonunda tüm dünyayı saracaktır.

Saf füzyon bombası: Saf füzyon bombaları, fisyon bombası tetikleyicisi olmadan füzyon reaksiyonu üreten nükleer silahlara deniliyor. Bu tip bir bomba önemli miktarda radyoaktif serpinti oluşturmuyor.

Elektromanyetik darbe silahı (EMP): Bu bomba elektronik ekipmanları bozabilecek bir nükleer elektromanyetik darbe üretir. Atmosferde patlatılan bir EMP'den doğan elektromanyetik darbe tüm dünyaya yayılabilir. Böyle bir silah geniş bir alandaki elektronikleri çalışmaz hale getirecektir.

Antimadde bombası: Bir antimadde bombası madde ve antimaddenin etkileşime girmesiyle oluşan imha reaksiyonudur. Ortaya çıkacak enerji muazzamdır ancak kayda değer miktarda anti madde sentezlemenin zorluğu nedeniyle bu tür bir düzenek henüz mümkün değil.

Hidrojen ve Atom Bombası Hakkındaki Sık Sorular

Hidrojen bombası ile atom bombası arasındaki fark nedir?

Bir termonükleer bombanın atom bombasından temel farkı, iki hafif atom çekirdeğinin daha ağır bir çekirdek oluşturmak üzere birleşmesi ya da kaynaşması sırasında açığa çıkan enerjiyi kullanmasıdır. Buna karşın atom bombası, ağır bir atom çekirdeğinin iki hafif çekirdeğe bölünmesi ya da parçalanmasıyla açığa çıkan enerjiyi kullanır.

Hangisi daha güçlüdür, hidrojen bombası mı atom bombası mı?

Hidrojen (ya da Termonükleer) bombaları atom bombalarından yüzlerce hatta binlerce kat daha güçlü olabilir. Atom bombalarının patlayıcı gücü kiloton cinsinden ölçülürken (bir kiloton 1.000 ton TNT'nin patlayıcı gücüne eşittir) hidrojen bombaların patlayıcı gücü sıklıkla megaton cinsinden ifade edilir (bir megaton 1.000.000 ton TNT'nin patlayıcı gücüne eşittir).

İlk hidrojen bombasını kim geliştirdi?

Edward Teller, Stanislaw M. Ulam ve diğer Amerikalı bilim insanları ilk hidrojen bombasını geliştirdi. Bu bomba 1 Kasım 1952'de Enewetak mercan adasında test edildi.

Kaynaklar: