Açık fikirli olmak çok çeşitli fikirlere, argümanlara ve bilgilere karşı duyarlı olmayı içeren bir özelliktir. Açık fikirli olmak genellikle olumlu bir nitelik olarak kabul edilir. Eleştirel ve rasyonel düşünmek için gerekli bir yetenektir. Başka fikirlere ve bakış açılarına karşı açık değilseniz, sorunlara katkıda bulunan veya etkili çözümler üreten tüm faktörleri görmek her zaman daha zordur. Giderek daha kutuplaşmış bir dünyada, konfor alanınızın dışına çıkabilmek ve diğer bakış açılarını ve fikirleri düşünmek önemlidir.
Bu, açık fikirli olmanın mutlaka kolay olduğu anlamına gelmez. Yeni fikirlere ve deneyimlere açık olmak, varolan inançlarla çelişen yeni şeyler öğrenirken bazen kafa karışıklığına ve bilişsel uyumsuzluğa neden olabilir. Ancak, eski ya da yanlış inançları değiştirip gözden geçirebilmek, öğrenmenin ve kişisel gelişimin önemli bir parçasıdır. Açık fikirli olmanın avantajlarından yararlanabilmek istiyorsanız, bu yeteneği geliştirmek için yapabileceğiniz şeyler var.
Açık fikirli olmak ne demektir?
Açık fikirliliğin birkaç farklı yönü vardır:
- Günlük kullanımda, açık fikirli terimi genellikle önyargısız veya hoşgörülü olmanın eş anlamlısı olarak kullanılır.
- Psikolojik bir bakış açısıyla, terim insanların diğer perspektifleri göz önünde bulundurmak veya yeni deneyimler kazanmak istemeye karşı istekli olduklarını açıklamak için kullanılır.
- Açık fikirlilik, sorular sormayı ve inançlarınızı zorlayan bilgileri arama noktasında aktif olmayı da içerebilir.
- Ayrıca, bu fikirlere zorunlu olarak katılmasanız bile, diğer kişilerin inançlarını ve argümanlarını ifade etmekte özgür olmaları gerektiği inancını da kapsar.
Açık fikirli olmanın tam tersi fikri kapalılık veya dogmatiktir. Daha kapalı fikirli insanlar genellikle sadece kendi bakış açılarını göz önünde bulundurmaya isteklidir ve diğer fikirlere açık değildir.
Kendinizi oldukça açık fikirli bir kişi olarak görseniz bile, üzerinde daha fazla durduğunuz belli başlıklar mutlaka vardır. Örneğin tutkulu olduğunuz şeyler veya sosyal konular. İnanç sahibi olmak harika bir şey olabilir, ancak güçlü inanç açık fikirli bir düşünceyi olumsuz etkilemiyor. Açık fikirli olmak, diğer bakış açılarını göz önünde bulundurma yeteneğine sahip olmak ve onlarla aynı fikirde olmasanız bile diğer insanlara empatik davranmaya çalışmak demektir.
Tabii ki açık fikirliliğin sınırları var. Her ideolojiye sempati duymanız gerektiği anlamına gelmez. Ancak, bu fikirlere yol açabilecek faktörleri anlamak için çaba göstermek, insanları zihinlerini değiştirmeye ikna etmenin yollarını bulmakta yardımcı olabilir.
Açık fikirli insanların özellikleri
- Başkalarının ne düşündüğünü duymayı merak ediyorlar
- Fikirlere meydan okuyabilirler
- Yanlış olduklarında kızmazlar
- Diğer insanlar için empati duyuyorlar
- Başkalarının ne düşündüğünü düşünürler
- Kendi bilgi ve uzmanlıkları konusunda mütevaziler
- Başkalarının söylediklerini duymak istiyorlar
- Başkalarının inançlarını ve düşüncelerini paylaşma hakları olduğuna inanıyorlar
Açık fikirli olmak ve yararları
Daha açık fikirli olmanın faydalarından bazıları nelerdir?
- İçgörü Kazanmak: Mevcut inançlarınıza meydan okumak ve yeni fikirlerin sadece dünyayla ilgili olarak size nasıl yeni bir içgörü kazandırabileceğini düşünmek; size kendiniz hakkında yeni şeyler öğretebilir.
- Yeni tecrübeler kazanmak: Başka fikirlere açık olmak sizi yeni tecrübelere de açabilir.
- Kişisel gelişim: Açık fikirli olmak birey olarak büyümenize yardımcı olabilir. Dünya ve etrafınızdaki insanlar hakkında yeni şeyler öğrenirsiniz.
- Zihinsel olarak güçlü olmak: Yeni fikirlere ve deneyimlere açık kalmak, daha güçlü, daha canlı bir insan olmanıza yardımcı olabilir. Tecrübeleriniz ve bilgileriniz birbirleri üzerine yükselmeye devam ederler.
- Daha iyimser olmak: Kapalı görüşlü kalmanın sorunlarından biri, genellikle daha fazla olumsuzluk duygusuna yol açmasıdır. Açık olmak, hayata ve geleceğe karşı daha iyimser bir tavrı teşvik etmenize yardımcı olabilir.
- Yeni şeyler öğrenmek: Kendinizi aynı eski fikirlerle çevrelendiğizde öğrenmeye devam etmek zordur. Sınırlarınızı zorlamak ve farklı bakış açıları ve deneyimleri olan insanlara ulaşmak zihninizi taze tutmanıza yardımcı olabilir.
Açık fikirliliği etkileyen faktörler
Bir kişinin ne kadar açık veya kapalı fikirli olduğunu etkileyebilecek çok sayıda şey vardır:
Kişilik
5 Faktör Kişilik Ölçeği modelinde, açık olmak, insan kişiliğini oluşturan beş önemli boyuttan biridir. Bu kişilik özelliği, yeni deneyimleri ve fikirleri düşünmeye istekli olmak ve kendi kendini sınamak gibi açık fikirli olmadaki benzer niteliklerin çoğunu paylaşıyor.
Uzmanlık
Araştırmalar, insanların uzmanlık alanları konusunda daha dogmatik olmalarını beklediklerini ortaya koymaktadır. İnsanlar bir alanda diğer insanlardan daha bilgili ya da yetenekli olduklarını düşündüklerinde, açık fikirli olmaları daha az olasıdır.
Açık fikirli olmanın yolları
Daha açık fikirli olmayı öğrenmek mümkündür, ancak biraz zor olabilir. Aklımız, birçok yönden, kavramları tam olarak görecek şekilde tasarlanmıştır. O nedenle Psikolog Jean Piaget'in şema (schema) olarak adlandırdığı bir fikir veya bilgi kategorisi geliştiririz. Yeni bilgilerle karşılaştığımızda, onu asimilasyon olarak bilinen zihinsel bir süreç sonrası mevcut şemalarımızdan birisine dahil ederiz.
Ancak bazen bildiklerimiz yeni öğrendiklerimizle tam olarak uymuyor. Bu durumda, dünyaya dair anlayışımızı uzlaşma / uyma olarak bilinen bir süreçte düzenlemek zorundayız. Yani temel olarak, bu yeni bilgiyle başa çıkmak için nasıl düşündüğümüzü değiştirmeliyiz.
Asimilasyon oldukça kolay bir süreç olma eğilimindedir; sonuçta, yeni bilgileri mevcut dosyalama sisteminizi bozmadan ediniyorsunuz. Uyum ise her zaman daha zor. Bu sadece varolan bir klasörün içinde bir şey eklemek değil; yepyeni bir dosyalama sistemi yaratmak demektir.
Bunu yapabilmek için, kararlarınızı bir kenara bırakmanız, mevcut kanıtlara ciddi bir şekilde bakmanız ve hatalı olduğunuzu kabul etmeniz gerekir. Bu işlem zor, kafa karıştırıcı ve bazen acı verici veya hayat değiştirici olabilir.
Çok fazla zihinsel çaba gerektirse de beyninizi daha açık fikirli olmak için eğitmek için yapabileceğiniz şeylerden bazıları şunlar:
Doğrulama yanlılığıyla mücadele
Doğrulama yanlılığı olarak bilinen bilişsel eğilim, kapalı görüşlülüğe en büyük katkı sağlayanlardan biri olabilir. O nedenle bu eğilimin üstesinden gelmek biraz zor olabilir. Doğrulama yanlılığı, mevcut inançlarımızı doğrulayan şeylere daha fazla dikkat etmeyi ve aynı zamanda düşüncelerimizi eleştirmemiz gerektiğine işaret eden delilleri görmeden gelmeyi içerir.
Doğrulama yanlılığının farkında olmak belki de bununla mücadele etmenin en iyi yollarından biridir. Yeni bir bilgiyle karşılaştığınızda, bu önyargının bilgileri analiz etmenizi nasıl etkileyebileceğini düşünmek için bir dakikanızı ayırın. Mevcut argümanlarınızı desteklediğinden kolayca bir şeyi kabul ediyor gibiyseniz, fikirlerinizi zorlayabilecek bazı argümanları değerlendirmek için de bir dakikanızı ayırın.
Sorular sorun
Çoğu insan kendi entelektüel erdem anlayışına inanmayı sever. Ve birçok yönden, kendi seçimlerinizde güven ve inanca sahip olmak önemlidir. Ancak, bazı idealler için cesur ve kararlı görünmenin aslında kapalı fikirli inatçılığın başka bir şekli olabileceğini hatırlamak iyidir.
Açık fikirli olmanın bir kısmı sadece diğerlerini değil, kendini de sorgulayabilmeyi gerektirir. Yeni bilgilerle karşılaştığınızda, kendinize birkaç anahtar soru sorun:
- Konu hakkında gerçekte ne biliyorsunuz?
- Kaynak ne kadar güvenilir?
- Başka fikirler düşündün mü?
- Düşüncelerinizi etkileyebilecek herhangi bir ön yargınız var mı?
Çoğu durumda, bu tür bir kendini sorgulama, inancınıza olan bağlılığınızı derinleştirmeye yardımcı olabilir. Veya daha önce göz önünde bulundurmadığınız bir fikir verebilir.
Zaman verin
Kabul etmediğiniz bir şey duyduğunuzda, ilk hamleniz içgüdüsel olarak katılmamak ya da reddetmek olabilir. Diğer bakış açısını dinlemek ya da dikkate almak yerine, sadece diğer kişinin yanlışlığını kanıtlamaya çalıştığınız bir düşünme tarzına girersiniz, hatta bazen tüm noktaları göz önünde bulundurma şansınız olmadan.
Bir şeye verdiğiniz duygusal tepkiye sarılmak kolaydır. Aynı fikirde değilsiniz, duyduğunuz şeyi beğenmediniz ve diğer kişinin ne kadar yanlış olduğunu bilmesini hemen o an duymasını isteyebilirsiniz. Bu hızlı ve rahatsız edici cevap verme tepkisi ile ilgili doğabilecek asıl sorun sorun, tüm yönlerini gerçekten göz önünde bulundurmaya zaman ayırmadığınız ve muhtemelen etkili bir şekilde tartışma olanağını sağlayamadığınız bir ortamın oluşmasıdır.
Alternatif, argümanları ve kanıtları değerlendirmek için kendinize kısa bir süre vermektir. Bir şey duyduktan sonra, yanıt vermeden önce aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurmak için birkaç dakikanızı ayırın:
- Kendi argümanlarınız birden fazla kaynağa mı dayanıyor?
- Çatışan kanıtlar karşısında görüşünüzü gözden geçirmeye istekli misiniz?
- Kanıtlar geçersiz olsa bile fikrinizi koruyacak mısınız?
Açık fikirlilik dogmatizmden daha fazla bilişsel çaba gerektirir. Başka bakış açıları düşünmeye istekli olmak zor olabilir, ancak sonuç olarak kendi inançlarınızı gözden geçirmek zorunda kaldığınızı tespit etmek daha da zor olabilir.
Entelektüel alçakgönüllülük
Bir konuda uzman olsanız bile, beynimizin çoğumuzun kabul etmek istediğinden çok daha kusurlu ve berrak olmadığını unutmayın. Araştırmaların gösterdiği gibi, bir şey hakkında bilgi sahibi olmak aslında kapalı görüşlülüğe katkıda bulunabilir.
İnsanlar bir konuda bir otorite olduklarını düşündüklerinde veya bilmeleri gereken her şeyi bildiklerine inandıklarında, yeni bilgiler edinmeye ve yeni fikirleri kullanmaya daha az istekli olurlar. Bu sadece öğrenme potansiyelinizi sınırlamakla kalmaz, aynı zamanda Dunning-Kruger etkisi olarak bilinen bilişsel ön yargıya bir örnek olabilir. Bu ön yargı, insanları bir konuyla ilgili kendi bilgilerini abartmaya ve kendi cehaletlerine karşı kör olmalarına neden olur.
Gerçek uzmanlar, bilgileri hakkında aslında daha mütevazi olma eğilimindedir; çünkü öğrenebileceklerinin her zaman daha fazla olduğunu biliyorlar. Eğer hepsini bildiğinizi düşünüyorsanız, muhtemelen bilmiyorsunuzdur.
Amerikalı fen öğretmeni ve televizyon programcısı Bill Nye'nin bir keresinde, "Karşılaştığınız herkes bilmediğiniz bir şey biliyor" cümlesinde olduğu gibi, açık fikirli olmadan, diğer bakış açılarını ve deneyimleri değerlendirme fırsatınız olmaz. Başkalarının ne bildiğini asla bilemezsin.
Sonuç
Açık fikirli olmak zor olabilir. Çünkü aklımızın çoğu zaman, kısayollara ve sadeleştirmeye dayanarak bilişsel enerjiyi korumaya yönelik işlemesine yardımcı olmuyor. Açık fikirli olmak size doğal görünmüyorsa, sizi yeni perspektiflere, bilgilere, insanlara ve deneyimlere açık bırakan alıcı bir tutum geliştirmek için yapabileceğiniz mutlaka başka şeyler bulacaksınız. Yeter ki değişime açık olun.
