Bir grup uluslararası arkeolog tarafından Moğolistan'da bulunan taş aletler modern insanların Avrasya bozkırından yaklaşık 45.000 yıl önce geçtiğini ortaya çıkardı. Bu tarih arkeologların daha önce tahmin ettiğinden 10.000 yıl daha erken görünüyor. Kazı alanı modern insanların gizemli kuzenleri Denisovanlar ile belki de ilk kez burada karşılaştığını gösteren ipuçlarına sahip.
İnsanlar ve Denisovanların Buluşması
Tolbor-16 adındaki kazı alanında bugüne kadar birçok çalışma yapıldı. Alan Tolbor Nehri'nin yanında bulunuyor ve Sibirya ile Kuzey Moğolistan'daki Kuzey Hangai Dağları boyunca uzanıyor. 2011 – 2016 arasında yürütülen ilk kazılarda binlerce taş eserle karşılaşıldı. Eserlerden 826'sı alanda eski insanların yaşadığına işaret etti. Uzun ve düz yapılı bıçaklar Sibirya ve Kuzey Çin'in diğer bölgelerinde bulunanlara benzerdi. Bu da insanların bölge boyunca geniş çapta yayıldıklarını gösteriyordu.
Eşyalar daha önce Sibirya'nın farklı bölgelerinde bulunmuş olsa da bu denli karmaşık ve sistemli bir üretim yapısına rastlanmamıştı. Bu da alandaki insan grubunun ortak teknik ve kültürel arka plana sahip olduklarını kanıtladı. İlk Üst Paleolitik olarak adlandırılan teknolojik düzey bölge yerlilerinin modern insanın kuzenleri Neandertal ya da Denisovan olduklarını gösterdi. İnsan kalıntısına rastlanmamış olsa da teknolojideki bu geçişin bölgeye gelen modern insan atalarından (Homo sapiens) kaynaklandığı düşünülüyor.
Kazı alanının yaşı nasıl tespit edildi?
Kazı yapılan bölgenin yaşı, tortu üzerinde yapılan lüminesans tarihlendirme (mineral tanelerinin güneş ışığına ya da yeterli ısıya maruz kaldıkları son tarih) ve de eşyaların yanındaki hayvan kemiklerinde yapılan radyokarbon tarihlendirme ile bulundu. Ulaşılan zaman dilimi Moğolistan'da bulunan en eski insan fosilinden 10.000 yıl öncesiydi. Bu aynı zamanda modern insanların Afrika'yı terk ettiği tarihten 15.000 yıl sonrasına işaret ediyordu.
Taş aletlerle ilişkili toprak gelişimi (çim ve diğer organik maddeler) bugün soğuk ve kuru olan bölge ikliminin o zamanlar sıcak ve nemli olduğunu gösteriyor. Bu da otlayan hayvanlar ve insanlar için elverişli bir ortam demek. Analizler alanda vahşi sığır, bizon, vahşi koyun, keçi ve at kemikleri olduğunu gösterdi. Bu hayvanlar Pleistosen dönemde (Buzul Çağı) açık bozkırları, ormanları ve tundraları doldurdular. Yani bölgede insanların varlığına işaret eden bir başka ipucuydu.
Denisovan geni bize aktarıldı
Taş aletler için belirlenen yaş Homo sapiens ile Denisovanların ilk buluşmasından elde edilen genetik verinin tarihiyle uyum sağlıyor. Buluşmanın nerede gerçekleştiği bilinmese de Denisovanların modern insanlara aktardığı genler insanların Tibet Platosu'nda yüksek rakımlara yerleşmesini ve oksijen yetmezliği ile baş etmesini sağladı. Tolbor-16 Sibirya'yı Kuzey Çin'e bağlaması yönüyle önemli bir arkeolojik değer taşıyor. Homo sapiens burada Denisovan gibi yerli halklarla karşılaştı.
