Kolomb Öncesi Amerika Kıtasındaki Eski Uygarlıklar

Amerika kıtasındaki yerleşimler Kolomb'un ayak basmasından asırlar öncesine dayanıyor.

Yazar Ata Hunu

Kuzey ve Güney Amerika, MS 15. yüzyılın sonlarında Avrupa medeniyetleri tarafından "keşfedildi", ancak insanlar en az 15.000 yıl önce Asya'dan Amerika'ya gelmişti. 15. yüzyıla kadar birçok Amerikan medeniyeti kurulmuş ve yıkılmıştı. Elbette kalabalık ve büyümekte olan gruplar da vardı. Öyleyse ilgi çekici eski Amerika medeniyetlerine bir göz atalım.

Caral Uygarlığı MÖ 3000-2500

antik amerikan uygarlığı caral

Caral Uygarlığı Amerika kıtalarında bugüne kadar keşfedilmiş bilinen en eski gelişmiş uygarlıktır. 21. yüzyıl gibi yakın bir tarihte keşfedilen Caral köyleri Peru'nun orta kıyısı boyunca uzanıyordu. Caral'da merkezi bir yere sahip yaklaşık 20 ayrı köy tespit edilmiştir. Caral şehrinde yer alan muazzam toprak höyükler ve anıtlar o kadar büyüklerdi ki hiç göze batmamışlardı (alçak tepe oldukları düşünülüyordu).

Olmekler MÖ 1200-400

Eski Amerika medeniyeti olmekler

Olmek medeniyeti Meksika'nın körfez kıyısında gelişmişti ve Kuzey Amerika kıtasındaki ilk taş piramitlerin yanı sıra ünlü taş bebek yüzlü anıtları inşa etmişlerdir. Olmeklerin kralları vardı. Muazzam piramitler inşa ettiler, Mezoamerikan top oyununu icat ettiler, fasulye yetiştirdiler ve Amerika'daki en eski yazıyı geliştirdiler. Olmekler ayrıca kakao ağacı bitkisini ıslah ettiler ve böylece tüm dünya çikolata ile tanıştı.

Maya Uygarlığı, MÖ 500-MS 800

Eski Amerika medeniyeti mayalar

Maya Uygarlığı'nın şimdi Meksika olarak bilinen yerdeki körfez kıyısını merkez alan şehirleri vardı. MÖ 2500 – MS 1500 yılları arasında Kuzey Amerika kıtasının çoğuna sahip oldular. Maya, ortak kültürel nitelikleri olan bir grup bağımsız şehir devletinden ibarettir. Şaşırtıcı karmaşık sanat eserleri (özellikle duvar resimleri), gelişmiş su dağıtım şebekeleri ve zarif piramitleri bu kültüre dahildi.

Zapotekler MÖ 500-MS 750

antik amerikan medeniyeti zapotekler

Zapotek Uygarlığı'nın başkenti Meksika'nın merkezindeki Oaxaca vadisindeki Monte Alban'dır. Monte Alban, Amerika'daki en yoğun incelenen arkeolojik alanlardan biridir ve dünyadaki çok az "ayrık başkentten" biridir. Başkent aynı zamanda esirlerin, katledilmiş savaşçıların ve kralların etkileyici oyma kayıtlarını içeren astronomik gözlemevi Los Danzantes ile de biliniyor.

Nazca Uygarlığı MS 1-700

antik amerikan medeniyeti nazca uygarlığı

Peru'nun güney sahilinde yaşamış Nazca medeniyeti insanları en çok büyük jeoglifler çizmeleriyle biliniyor. Bunlar, geniş kurak çölün vernikli kayalarının etrafında hareket edilerek yapılan kuşların ve diğer hayvanların geometrik çizimleridir. Aynı zamanda tekstil ve seramik çömlekçiliğinde de ustaydılar.

Tiwanaku İmparatorluğu, MS 550-950

tiwanaku

Tiwanaku İmparatorluğu'nun başkenti, bugün Peru ve Bolivya arasındaki sınırın her iki tarafında bulunan Titicaca Gölü'nün kıyısındaydı. Farklı mimarileri olması yapıların değişik çalışma grupları tarafından inşa edildiğinin kanıtıdır. Tiwanaku (Tiahuanaco da denebilir) en parlak döneminde güney And Dağları'nın ve Güney Amerika'nın kıyı şeridinin çoğunu kontrol etti.

Wari Medeniyeti, MS 750-1000

wari

Tiwanaku ile doğrudan rekabet halinde olan bir Wari (Huari de denebilir) devleti vardı. Wari eyaleti Peru'nun orta And dağlarında bulunuyordu ve Pachacamac gibi yerlerde görüldüğü gibi, sonraki medeniyetler üzerindeki etkileri dikkat çekiciydi.

İnka Uygarlığı, MS 1250-1532

eski amerika medeniyeti inka uygarlığı

İspanyol işgalciler 16. yüzyılın başlarında bölgeye geldiğinde İnka medeniyeti Amerika'daki en büyük medeniyetti. Benzersiz yazı sistemleri (quipu olarak adlandırılır), muhteşem bir yol sistemi ve Machu Picchu adı verilen güzel tören merkezleri vardı. İnka'nın oldukça ilginç bir mezar geleneği ve depreme dayanıklı binalar inşa etmede inanılmaz becerileri vardı.

İlgili: Bir Avuç İspanyol İnka İmparatorluğu'nu Nasıl Yıktı?

Mississippi Uygarlığı MS 1000-1500

Mississippi Uygarlığı MS 1000-1500

Mississippi kültürü, arkeologlar tarafından Mississippi Nehri boyunca yaşamış kültürlere atıfta bulunmak için kullanılmış bir terimdir. Bu antik Amerikan uygarlığı en çok St. Louis, Missouri'de ve güney Illinois'in merkezi olan Mississippi Nehri vadisinde bulunuyordu. Cahokia'nın başkenti burasıydı. Amerikanın güneydoğusundaki Mississippi uygarlığına dair az şey biliyoruz, zira dünyada ilk kez 17. yüzyılda İspanyollar tarafından keşfedildiler.

Aztek Uygarlığı MS 1430-1521

Aztek Uygarlığı MS 1430-1521

Amerika kıtasının en iyi bilinen medeniyeti elbette Aztek medeniyetidir, İspanyollar onları köleleştirmeye ve sömürmeye geldiğinde güçlerinin zirvesindeydiler. Savaşçı, inatçı ve saldırgan olan Aztekler, Orta Amerika'nın çoğunu fethetti. Ancak Aztekler yalnızca savaşçı bir toplumdan ibaret değildi.