Motorun İcadı ve Tarihsel Gelişimi

Motorlar sıcak gaz üretmek üzere yakıt yakarlar. Bu gaz da, güçlü bir şekilde genişleyerek parçaların hareket etmesini sağlayacak kuvveti üretir. Yüzyıllar boyunca gelişen motorlar, buhar motorlarından döner motorlara ve gaz türbinlerine kadar değişik şekiller almıştır.

Motorların icadı

Antik Yunan düşünürler, 2400 yıl önce, ısının nesneleri hareket ettirebildiğini fark etmişlerdi. Milattan önce 1. yüzyılda, aeolipili icat ettiler. Bu alet ile buhar bir metal küreden dışarı püskürtülüyor ve bu şekilde kürenin bir mil üzerinde dönmesi sağlanıyordu.

Bir başka kullanılabilir buhar motorunun üretilmesi için 1600 yıl geçmesi gerekti. Büyük buluş, 1670'lerde vakum gücünün keşfiyle geldi. Fransız mucit Denis Papin buharın bir silindirin içine hapsedildiğinde yoğunlaştığını ve hacimce küçüldüğünü ve bu küçülmenin nesneleri hareket ettirmeye yetecek miktarda kısmi vakum ürettiğini fark etti. 1698'de, İngiliz mucit Thomas Savery ilk tam boyutlu buhar motorunu bu prensibi kullanarak yaptı.

150 yıl süresince motorlar buhar gücüyle çalıştı. Bu motorlar, makinelerden gemilere ve lokomotiflere kadar her şey için güç sağlayarak Sanayi Devrimi'ni yönlendirdiler. 19. yüzyıl ortalarında mühendisler, bir silindir içinde yanan gazların ani patlamalarından yararlanarak içten yanmalı motorları geliştirdiler. Bu motorlar daha derli toplu bir yapıdaydı ve yakıt olarak kömür değil petrol kullanıyorlardı.

Elle doldurulan kömüre karşı petrol, otomatik olarak doldurulan ve daha yoğunlaştırılmış bir yakıttı. İçten yanmalı motorlar, 20. yüzyıl taşımacılığını dönüştüren otomobillerin geliştirilmesinde anahtar rol üstleniyordu. Jet ve roket motorlarının gelişimi, uçan makinelerin daha önceden hayal edilemez hızlara çıkmasını ve sonucunda Ay'a ve daha ötesine uzay araçları gönderilmesini sağlamıştır.

Arabalardan uzaya motorlar

MS 1. yüzyıl – Aeolipil

İskenderiyeli bilgin Hero, bir kürenin buhar jetleriyle döndüğü bir alet tasarladı. Adına tarihteki ilk motor olan aeolipil dedi. Yapımında bilimsel bir meraktan başka, uygulamalı olarak hiçbir amaç gütmedi ancak devimseldi. Buhar enerjisinin gücünden yararlanarak sürekli dönebiliyordu.

1679 – Papin'in buharlı pişiricisi

Buharı bir silindirin içine hapseden bu buhar kazanını Fransız mucit Denis Papin icat etmiştir. Bu alette buhar yoğunlaşıp, soğuyup, hacimce daralırken güçlü bir vakum oluşturur.

1698 – Savery motoru

Thomas Savery, ilk buharlı motoru yapmıştır. Bu motor, madenlere dolan suyu dışarı pompalamak için kullanılmıştır. Fakat bu alet kolayca patlayabilmekteydi.

1712 – Newcomen motoru

İngiliz mucit Thomas Newcomen, geliştirdiği buhar makinesinde suyu ayrı bir yerde kaynatarak patlamayı önledi. Bu buharı düşük basınç altında pistonlu bir silindire yolladı.

1774 – Watt motoru

İskoç mühendis James Watt gelişmiş bir buhar motoru üretti. Bu motor, ayrı bir yoğunlaşma bölmesi taşıyordu ve daha verimliydi.

1791 – Barber gaz türbini

İngiliz mucit John Barber, bir gaz türbini patentledi. Bu türbinin yapılış amacı, "atsız bir at arabası" yapmaktı. Bu alette yakıt havayla karıştırılır ve sıcak gaz üretmek üzere ateşlenir, bu sıcak gaz da türbini çalıştırır.

1804 – Trevithick motoru

Düşük basınçlı vakum temelli motorlar büyük ve ağırdır. İngiliz mühendis Richard Trevithick'in geliştirdiği ise kompakt ve güçlü yüksek basınçlı buhar motoruydu.

1816 – Kapalı sistem buhar motoru

İskoç mühendis Robert Stirling gazın sistem içinde kaldığı bir buhar motoru icat etti. Böylece gaz dışarı salınmıyordu ve patlamalardan gelen gürültü azdı.

1860 – Gaz motoru

Belçikalı mühendis Etienne Lenoir, ilk kez başarılı içten yanmalı motoru – gaz motoru – icat etti. Gaz motoru, gaz ve havayı bir silindir içinde yakarak güç üretir.

1876 – Dört zamanlı motor

Alman mühendis Nikolaus Otto'nun güçlü, dört zamanlı motoru her çevrimde dört silindiri ateşler, böylece her birinin içinde ateşlenen yakıt, pistonu her dört vuruşta bir iter.

1897 – Dizel motor

İlk dizel motor Fransız-Alman mühendis Rudolf Diesel tarafından yapıldı. Daha ağır olmasının yanı sıra, icat petrol motorlarından daha verimliydi ve yakıtı ateşlemek için bir kıvılcımın değil sıkıştırmanın ısısını kullanırdı.

1926 – Sıvı yakıt roketi

Amerikalı mühendis Robert Goddard, roket motorunu icat etti. Bu motorda uçuş için gerekli olan itme, sıvı yakıtın yanmasıyla elde edilir.

1937 – Turbo-jet motoru

İngiliz mühendis, Frank Whittle ve Alman mühendis Hans von Ohain, birbirlerinden bağımsız olarak turbo-jet motorlarını icat ettiler ve test ettiler. Bu alet, uçağı ileri itmek için yakıtı yakar ve bir fanla devamlı sıcak hava püskürtür.

1956 – Döner motor

Alman mühendis Felix Wankel bir döner motor yarattı. Bu motor, üçgen bir rotor ve piston yerine dikdörtgen bir silindir içerir. Mazda RX-8 spor otomobili hala Wankel motoruyla üretilen bir otomobil olmuştur.

Motorların icadı ile ilgili sık sorulanlar