Saatin ve Zamanın İcadı ve Hikayesi

Zamanın ve saatin icadının uzun ve büyüleyici bir tarihi vardır.

Prague Astronomical Clock

Standart hale getirilmiş zamanın modern algılayışı, en uzak diyarlar boyunca paylaşılmaktadır. Bu algı, astronomik takvim bilgisi ile yıldızların ve gezegenlerin hareketlerine dayanan ve görece kısa zaman aralıklarını kaydedip ölçmek için son teknolojiyle donatılmış saat bilgisini birleştirir.

İnsanlık muhtemelen aklın şafağında zamanın ilerleyişinin farkına vardı fakat mevsimlerin ve bir yıl boyunca günlük değişimlerin düzgün bir şekilde kavranılması ancak MÖ 8000 yıllarında yerleşik tarımın başlangıcıyla önemli hale geldi. İngiltere'deki Stonehenge'i de içeren dünya etrafındaki tarih öncesi anıtlar, güneşin batışı ve yükselmesi sayesinde mevsimlerin takip edilebildiğini açıkça gösteriyordu.

Zamanın ve saatin icadı

Küçük zaman aralıklarının ölçülme ihtiyacı sadece MÖ 2000 yılları civarında muhtemelen dini, ayin ve idari gereksinimlerden kaynaklı olarak antik Mezopotamya'nın ileri uygarlığında ortaya çıkmıştı. Güneş saatleri kabaca günlük zamanı takip etmek için kullanılıyordu, daha kısa zaman aralıkları ise ince bir aralıktan suyun damlaması ya da kumun akması takip edilerek ölçülüyordu.

Ağırlıkla çalışan en eski mekanik saatler muhtemelen MS 2. binyılda Avrupa'da ortaya çıktı. Bir kilisedeki gibi halka açık bir yapıya monte edilen tek bir saat bütün bir halk için yeterlidir. Mekanik saatler yaklaşık 1500 yılları civarında yayla güç sağlamanın keşfinden sonra portatif hale geldi ve hassaslıkları geç 17. yüzyılda büyük oranda geliştirilmişti. Daha hızlı seyahat etmeye ve telgraf iletişimine yol açan Sanayi Devrimi, nihai olarak geniş çaplı bölgeler boyunca zamanı kaydetmeyi sağlamayı zorunlu hale gelmiştir.

Saatin ve zamanın icadının çizelgesi

MÖ 2000: İlk takvimler

Antik Babil Uygarlığı takvimin bilinen en eski formunu geliştirdi. Yıl, ay çevrimine dayanan 12 aya bölünmüştü ve ay ve güneş çevrimini aynı hizaya getirmek için ekstra bir ay eklenmişti. Diğer uygarlıklar benzer takvimler geliştirdi

MÖ 1600: Su saati

Muhtemelen Mezopotamya'da geliştirilmiş olmasına rağmen su saatleri (clepsydra) Yunanistan ve Roma'da popülerdi. Derecelendirilmiş işaretler, tabanında küçük bir delik olan bir kap içindeki suyun düzeyini takip ediyordu.

MÖ 1500: İlk güneş takvimleri

Babil ve Mısır'da geliştirilen ilk güneş takvimleri ile zaman, gnomon adı verilen dik bir çubuğun gölge yapması sayesinde takip ediliyordu.

MÖ 520: Mum saati (Kandil)

Bir Çin şiirinde bahsedildiği gibi gece bile kabaca zamanı ortaya çıkaran ilk kandiller mumun ya da tütsü çubuğunun yavaşça yanması sayesinde kullanılıyordu.

MÖ 800: Kum saati

Kuma dayanan bu saatlerden ilk kez bahsedilmesi tıpkı su saatlerinde olduğu gibi 14. yüzyıla uzanmaktadır fakat kum saatleri muhtemelen Avrupa'da erken 9. yüzyılda keşfedilmiştir, ya da en azından burada tanıtılmıştır.

1088: Su Song'un saat kulesi

Çinli bilgin Su Song, Avrupa'da saat yapımını ilerlettiğine inanılan ve astronomik çevrimleri takip eden bir dizi karmaşık dişliyi kullanan bir saat kulesi inşa etti.

13. yüzyıl: Ağırlıkla çalışan mekanik saatler

Salisbury ve Norwich'deki gibi İngiliz katedrallerinde bulunan bilinen en eski mekanik saatler, eşapman ve salınım mekanizması tarafından ayarlanmış dişlilerin dönmesini sağlamak için bir zincir üzerinde bulunan düşen bir ağırlığı kullanıyordu.

1430: Yayla çalışan saatler

Saatlerin boşalan bir yaydan güç alarak çalışır duruma gelmesi, saatlerin boyutunun küçülmesine yardımcı oldu. Saat yapımcısı Peter Henlein bu tekniği ilk cep saatinde kullandı.

1656: Huygens'in sarkaçlı saati

Hollandalı mucit Christiaan Huygens, her gün birkaç saniyelik yanılma payıyla zamanı tutan saat yapabilmek için ağırlık bir sarkacın düzenli salınımlarından yararlandı.

1759: Deniz kronometresi

İngiliz saat yapımcısı John Harrison denizde uzun dönemler boyunca hassas zaman tutabilen yayla çalışan bir kronometreyi mükemmelleştirdi ve bu saat ilk kez gemideyken kesin boylam hesabı yapılmasına izin veriyordu.

1927: Kuartz saati

Kuartz kristalinin hızlı salınımından üretilen doğal elektriği kullanan ilk elektronik saat yapıldı. Bu saat günün bir saniyelik kesri hassaslığında zamanı ölçebiliyordu.

1947: Atomik saat

Bu aygıt zamanı çok büyük hassaslıkta ölçmek için sezyum gibi elementlerin iç yapısındaki hızlı geçişleri kullanmaktadır.

1967: Saniyenin tanımlanması

Bir saniye, bir sezyum atomunun iki enerji düzeyi arasında 9.192.631.770 kez gerçekleşen süresi olarak yeniden tanımlandı.

1970'ler: Sayısal zaman tutma

Sayısal (dijital) aygıtlarda rakamların değişimini göstermek için sıvı kristallerin kullanımı zaman ölçümünde bir devrimi gösteriyordu.

Saat ve zaman ile ilgili sık sorulanlar

Zamanı ölçmek için kullanılan en eski yöntem neydi?

Zamanı ölçmek için kullanılan en eski yöntem, günün saatini belirtmek için güneşin gölgesinin konumunu kullanan güneş saatiydi.

İlk mekanik saati kim ve ne zaman icat etti?

İlk mekanik saat, Budist bir rahip ve matematikçi olan Yi Xing tarafından MS 725 yılında Çin'de icat edilmiştir.

İlk taşınabilir saati kim ve ne zaman icat etti?

İlk taşınabilir saat 1504 yılında Alman bir çilingir olan Peter Henlein tarafından icat edilmiştir.

Sarkaçlı saatin icadının önemi nedir?

Christiaan Huygens'in 1656'da Zamanın ve saatin icadının uzun ve büyüleyici bir tarihi vardır. saati icat etmesi, önceki mekanizmalara göre daha istikrarlı ve düzenli bir salınım sağladığı için zaman ölçmenin doğruluğunu büyük ölçüde artırmıştır.

Bugün dünyadaki en doğru saat hangisidir?

Bugün dünyadaki en doğru saat, atomların salınımlarına dayalı olarak zamanı ölçen ve günde saniyenin birkaç milyarda biri kadar doğru olan atom saatidir.