Yeni Zelanda'ya Özgü Hayvanlar: Kuşlar, Sürüngenler ve Memeliler

Yeni Zelanda'da hiç kara memelisi yaşamaz. Ülke bu nedenle çok sayıda uçamayan kuşa ev sahipliği yapıyor. Yeni Zelanda bugün baktıkça hayranlık uyandıran birçok sıra dışı endemik hayvan ve kuş türüne sahip. Alp papağanından, "yaşayan dinozorlara" kadar, bu adalarda birçok sürpriz var. Dünyanın en küçük yunusları veya aşırı sevimli kürklü foklar gibi Yeni Zelanda sularındaki deniz yaşamını da unutmamak gerek.

Kivi kuşu ülkenin en sevilen hayvanı. Ancak kivi kuşunu Yeni Zelanda sokaklarında dolaşırken veya patates kızartmanızı çalarken göremezsiniz. Bu ele gelmez gececi kuşlar çoğunlukla ormanlık alanlarda yaşıyor. Bu kuş çok gelişmiş bir koku duyusuna sahiptir ve bir kuş için sıra dışıdır. Burnu uzun gagasının ucunda yer alan tek kuş türü. Topraktaki hemen her şey yiyorlar.

"Pekapeka" yerel adıyla bilinen bu yarasalar Yeni Zelanda'ya özgüler ve de ülkenin tek yerel memeli hayvanı olma özelliğini taşıyorlar. Bununla birlikte tür tehlike altında ve sadece Yeni Zelanda'daki birkaç bölgede yaşıyor.

Hector'ın yunusları dünyanın en küçük yunus türüdür. Bu yunusları ilk kez bir iskeleti inceleyerek keşfeden Sir James Hector anısına "Hector's dolphin" adını aldılar. Çoğunlukla Güney Adası'ndaki dalgalar arasında görülüyorlar. Sadece Yeni Zelanda'da yaşamıyorlar ancak bu bölgeye özgüler.

Kea, dünyada yüksek dağlarda yaşayan tek papağandır. Yeni Zelanda'ya özgüler ve en çok Arthur's Pass Ulusal Parkı'nda ve Fiordland Ulusal Parkı'nda yaşıyorlar. Bununla birlikte, onları her zaman Güney Adası'ndaki çoğu yüksek dağlık alanda görmek mümkün. Çok güzel olmalarının yanında arabaları parçalarına ayırmak gibi bazı arsız özellikleri de var.

Hamilton'ın kurbağası Cook Boğazı'ndaki bir ada olan Stephens Adası'nda yaşıyor ve ne yazık ki bu türden son 300 kadar kaldığı ölçüldü. Bu nedenle kritik tehlike altındalar. Koruma Bakanlığı tarafından sıkı korumaya alındılar. İlginç özelliklerinden biri ise vaklamamaları.

Sarı gözlü penguen Yeni Zelanda'daki Banks Yarımadası ve Stewart Adası'nın güneydoğusunda yaşıyor. Yeni Zelanda'da bulunan altı farklı penguen türünden biri ve çevredeki adalarda görülmekteler. Ülkeye özgü, endemik bir hayvan.

Bu kertenkeleler sadece Büyük Bariyer Adası ve Küçük Bariyer Adası'nda bulunuyor. Bu saklı kertenkeleler Yeni Zelanda'nın en uzun kertenkeleleri ve sayılarının 500 kadar olduğu düşünülüyor. 30 santim uzunluğundalar ve esaret altında 20 yıl yaşıyorlar.

Kakapo (Strigops habroptilus), Yeni Zelanda'ya özgü bir başka uçamayan kuş. Kakapo dünyanın en ağır papağanıdır ve otçuldur. Kuşun bir başka eşsiz özelliği çokgen desenleri olmasıdır. Kakapo şu anda kritik tehlike altında. Kuş, yüzyıllar boyunca Yeni Zelanda'nın yerli Maorileri tarafından eti ve tüyü için avlandı. Bununla birlikte en kötü felaket Avrupalıların adaya kedi, köpek, fare ve diğer yırtıcı türleri getirmesiyle oldu. Uçamayan kuşların kaçacak bir yeri yoktu. Şu anda hayatta kalan az sayıda kakapo ülkedeki yırtıcı hayvanın az olduğu adalara aktarıldı ve uzmanlar tarafından yakından izleniyor.

Küçük mavi penguen ya da sadece küçük penguen olarak bilinen bu tür Yeni Zelanda'da bolca görülmekte. Belki Yeni Zelanda'ya özgü değiller ancak dünyada sadece komşu Avustralya ve Şili'de görüldüler. Sadece 43 santim boyundalar.

Bir zamanlar etleri için avlanan Yeni Zelanda kürklü fokları artık korunan bir tür. Güney Adası kıyılarında, özellikle Kaikoura, Catlins ve Fiordland Ulusal Parkı çevresinde bol miktarda görülüyor. Ancak bu hayvanların kışın Adalar Körfezi'ne dek kuzeyi ziyaret ettikleri bile bilinmektedir. Kürklü foklar sahilden pek ayrılmasalar da zaman zaman insanların arka bahçelerinde dolaştıkları biliniyor.

Tuatara, dinozor çağından kalan tek sürüngen ve bu nedenle kendisine "yaşayan dinozor" anlamına gelen tautara adı verilmiş. Tuatara hakkında bir başka eğlenceli gerçek başlarının üstünde üçüncü bir gözleri olması. Bu göz ışığı algılamalarını sağlıyor. Tahminler güneş ışığını izledikleri yönünde. Tuatara Yeni Zelanda çevresindeki birçok koruma merkezinde bulunuyor.

Bu orta boylu kuş en çok haşere içermeyen adalarda ve hayvan koruma alanlarında görülüyor. Sadece yetişkin erkekler belirgin siyah ve kırmızı renkle sahipler. Dişi olanlarda yer yer kahverengi olan ve griye çalan tüyler bulunur.

Bu hayvan beyaz başlı yunus'un bir alt türü ve sadece Yeni Zelanda'da yaşayan tek memeli deniz hayvanı. Ancak son derece tehlike altındalar. Şu anda dünya genelinde en nadir görülen yunus türlerinden biri.

Dünyanın en büyük yelvegili olan takahe'nin 1948'de Fiordland'da yeniden keşfedilene kadar soyu tükendiği düşünülüyordu. Burada 120 kadarının yaşadığı düşünülüyor. Yeni Zelanda'da bazı yarasalar ve deniz türleri dışında hiç memeli olmaması kuşların uçma yeteneklerini kaybetmesiyle sonuçlandı. Bol miktarda yiyecek ve ılıman bir iklim ile bazılarının boyutları ve ağırlıkları hayli arttı.

Yeni Zelanda'da yaygın bir kuş türü olan tui sadece bu ülkede bulunur. Olağandışı robotik sesleriyle çoğu zaman kendisini daha görmeden önce duyarsınız. Tüyleri çoğunlukla siyahtır ve boynunun altında iki beyaz tüy var. Tui, Yeni Zelanda'daki ormanlık alanların çoğunda bulunuyor.

Tui gibi benzer tonda melodik ötüşe sahip olmaları nedeniyle bellbird ya da çan kuşu genellikle tui ile karıştırılır. Bu kuş Anthornis cinsinin hayatta kalan son üyesi. Yeni Zelanda'ya özgü bu küçük kuş yeşil renklidir ve ülkedeki çoğu ormanlık alanda bulunur. Yerli Maoriler ona korimako dediler. Kaşif Kaptan James Cook bu kuşların en zarif ötüşe sahip olduğunu yazdı.

Yeni Zelanda tahtalı kuşu veya kereru, Yeni Zelanda'ya özgü bir güvercin ve muhteşem yeşil tüyleriyle muhtemelen türün dünyadaki en güzel örneği. Ortalama sokak güvercininden daha büyükler. Ancak epey cüsseli olmaları nedeniyle orman dallarına konarken ve kalkarken kolayca duyulurlar. Ülkeye özgü olan tek güvercin. Maori yerlileri için ana besin kaynaklarından biriydi.

Morepork veya ruru, Yeni Zelanda'ya özgü bir baykuş türü ve ayrıca adanın tek baykuşu. Aynı tür Avustralya eyaleti olan komşu Tazmanya'da da bulunuyor. Geceleri morepork'un ormanlık alanlardaki sesleri kolayca duyulabilir.

Yeni Zelanda şahinleri sadece Yeni Zelanda'da yaşar ancak sayıları itibariyle çok yaygın değiller. Daha ziyade yırtıcı kuş barınaklarında görülebilirler.

Dünyanın en çok tehlikede olan deniz aslanı türlerinden biri olan Yeni Zelanda deniz aslanı, Dunedin yakınlarındaki Otago Yarımadası kıyılarında ve Catlinler'de yaşayan neredeyse savunmasız bir hayvan. Yetişkinler 2 metre uzunluğa ve 190 kilo ağırlığa ulaşırlar. Gebelikleri 12 aydır.

Bu kuşların adının neden "yelpaze kuyruk" olduğu şaşırtıcı değildir. Yeni Zelanda fantail veya piwakawaka, Yeni Zelanda'nın en tanınmış kuşlarından biri. Hemen hemen her yerde yaşıyor gibi görünüyorlar ve insanlara kondukları biliniyor.

Bu küçük kuş türü Yeni Zelanda'ya özgü. Yeni Zelanda'daki robin türlerinden daha küçükler. Erkeklerde tüyler siyah ve beyaz-sarımsı renkte ve dişilerde gri ve beyaz renktedir.

Her ne kadar birbirinden biraz farklı üç türleri olsa da, Kuzey Adası, Güney Adası ve Stewart Adası robin'leri görünüş olarak çok benzerdir. İnsanlara yaklaşmaktan korkmuyorlar ve az önce geçtiğiniz yere konup potansiyel yiyecek kontrolü yapıyorlar.

Yeni Zelanda'daki en nadir kuşlardan biri olan hihi (veya stitchbird, dikiş kuşu) artık Yeni Zelanda anakarasında yaşamıyor. Auckland şehrinden uzanan Küçük Bariyer Adası'na taşındılar. Ancak Kuzey Adası'ndaki bazı açık deniz adalarında oldukları da görüldü. Hihi kuşunun bir özelliği, dünyada bazen yüz yüze çiftleştiği bilinen tek kuş olmasıdır.

Rifleman, Yeni Zelanda'nın en eski ve en küçük kuşlarıdır ve sadece 5 gram ağırlığındalar. Yeşil tüyleri var ve orman boyunca ping pong topları gibi sektikleri için oldukça zor görünürler. Titpounamu olarak da adlandırılan Rifleman, birçok Yeni Zelanda ormanında bol miktarda bulunur, bu nedenle dağ yürüyüşlerinde daha sık rastlanırlar.

Kaynaklar:

• New Zealand's Unique Native Animals – Scivus. (2023, July 30). Scivus.