Avusturya, güney orta Avrupa'nın karayla çevrili büyük ölçüde dağlık bir ülkesidir. 1995'ten başlayarak Avrupa Birliği'ne (AB) tam üye devletler arasına katılmasına rağmen İsviçre ile birlikte Avrupa'nın tarafsız ülkeleri arasında bilinir. Avusturya'nın öneminin büyük kısmı coğrafi konumuyla ilişkilendirilebilir. Büyük Tuna Nehri ticaret yolu sayesinde doğu ve batı arasındaki ve muhteşem Alp dağları nedeniyle kuzey ve güney arasındaki Avrupa trafiğinin merkezinde yer alıyor ve bu nedenle kendi içinde çeşitli politik ve ekonomik sistemler barındırıyor.
Avusturya Hakkında Bilgiler
- Resmi adı: Avusturya Cumhuriyeti
- Başkent: Viyana
- Nüfus: 8.859.000 milyon (2020)
- Resmi dilleri: Almanca
- Ortalama yaşam süresi: 80,3 (2019)
- Para birimi: Avro (ATS)
- Yönetim biçimi: Federal, parlamenter cumhuriyet
- İklimi: Ilıman ve Alp iklimi.
- Yüzölçümü: 83.879 km²
- En yüksek noktası: Grossglockner Dağı (3.798 metre)
- En alçak noktası: Neusiedl Gölü (115 metre)
- Kentleri: Graz (222.000), Linz (204.000), Salzburg (153.000), Innsbruck (132.000)
Çok uluslu imparatorluğun kalbi olan Avusturya-Macaristan'ın 1918'deki çöküşünü takip eden on yıllar boyunca bu küçük ülke çeyrek yüzyıldan fazla sosyal ve ekonomik türbülanslar ve bir Nazi diktatörlüğü dönemi yaşadı. Yine de II. Dünya Savaşı'nın sonundan beri ülkeyi işgal eden Müttefik birliklerinin 1955'te geri çekilmesiyle bağlantılı olarak kurulan kalıcı tarafsızlık, Avusturya'nın kültürel hayatını geliştirdi ve sosyal olarak ilerici olan istikrarlı bir ulus haline gelmesini sağladı. Sosyal ve ekonomik kurumlarını yeniden şekillendirdi ve işbirliği ruhunu öne çıkardı. Siyasi ve sosyal sorunlar devam etmesine rağmen, Avrupa kıtasının diğer ülkelerinde ortaya çıkan yoğunlukta baş göstermedi. Avusturya'nın başkenti olan tarihi Viyana (Wien) şehri Kutsal Roma İmparatorluğu'nun eski tahtı ve mimarisiyle ünlü bir yerdir.
Avusturya'nın Coğrafi Konumu
Avusturya kuzeyde Çekya, kuzeydoğusunda Slovakya, doğuda Macaristan, güneyde Slovenya, güneybatıda İtalya, batıda İsviçre ve Lihtenştayn ve kuzeybatıda Almanya ile sınır komşusu. Sınırları doğudan batıya yaklaşık 580 km uzanır.
Avusturya'nın İklimi
Alplerin ormanlık yamaçları ve güneydoğu Avrupa ovalarının küçük kısmı farklı iklim bölgeleri ile karakterizedir. Hakim rüzgar batıdan geliyor ve bu nedenle nem batıda en yüksek düzeyde ve doğuya doğru azalıyor. Avusturya'nın daha yağışlı batı bölgeleri, yıllık yaklaşık 1.000 mm yağış ile Atlantik iklimine sahip; daha karasal iklimin etkisi altındaki daha kurak doğu bölgelerinde daha az yağış görülür.
Ovalarda ve engebeli doğu bölgelerinde, ortalama sıcaklık Ocak ayında yaklaşık -1°C ile Temmuz ayında yaklaşık 20°C arasında değişiyor. Buna karşılık 3.000 metrenin üzerindeki bölgelerde sıcaklık aralığı Ocak ayında yaklaşık −11°C ile 2°C arasında olur ve yaklaşık 3 metre kar örtüsü görülür. Temmuz ayında yaklaşık 2°C ısıda 5 metre kar örtüsü ile karşılaşılır.
Avusturya'da Bitki ve Hayvan Yaşamı
Avusturya'nın toplam alanının üçte ikisi orman ve çayırlarla kaplı. Avrupa'nın en yoğun ormanlık alanlarından birine sahip olan Avusturya'da ormanlar toprakların beşte ikisini kaplıyor. Ladin, ormanlara hakim ancak karaçam, kayın ve meşe de önemli katkı yapar. Alp ve etek bölgelerinde iğne yapraklı ağaçlar baskınlar, geniş yapraklı yaprak döken ağaçlar ise daha sıcak bölgelerde daha sık görülüyor.
Birçoğu koruma yasalarıyla korunan vahşi hayvanlar arasında boz ayı, kartallar, şahinler, şahinler, baykuşlar, turnalar, kuğular ve leylekler var. Yasal avlanma yılın belirli dönemleriyle sınırlı ve geyik ve tavşan en sık hedef alınan avlar. Avusturya nehirleri gökkuşağı alabalığı, gölge balığı, turna, levrek ve sazanlar barındırır.
Avusturya'nın Yönetim Şekli
Federal başkan ve kabine yürütme yetkisini paylaşıyor. Altı yıllık süre için halk oylamasıyla seçilen başkan, devlet başkanı olarak hareket eder ve parlamentoyu toplar. Federal başkan dört yıllık yasama döneminde parlamentoyu, kanunla çözülmedikçe feshedebilir ve yeni seçim emri verebilir. Federal başkan ayrıca silahlı kuvvetlerin baş komutanı olarak da görev yapıyor.
Hükümet başkanı federal şansölyedir. Başkan, şansölyeyi atar ancak aslında parlamenter çoğunluk federal başkanın seçimlerini belirler. Şansölye, başkan tarafından resmi olarak atanan diğer kabine üyelerini de aday gösterir. Kabine ve üyeleri Ulusal Meclis'in güvenini almazsa görevde kalamaz.
Federal Meclis olarak bilinen parlamento, iki meclisten oluşur: Ulusal Konsey (Nationalrat) ve Federal Konsey (Bundesrat). Birincil yasama yetkisine sahip olan Ulusal Konsey, en az 16 yaşında olan tüm vatandaşlar tarafından seçilir ve 26 yaşın üzerindeki her vatandaş göreve gelmeye hak kazanır. Ulusal Konsey'deki koltukların dağılımı orantılı temsil sistemine dayanıyor. Federal Konsey üyeleri eyaletleri temsil eder. Eyalet meclisleri, üyelerini eyaletin nüfusuna orantılı bir sistemle seçiyor.
Yasama süreci Ulusal Konsey'den başlar. Ulusal Konsey'in yetkisindeki bütçe tasarısı dışında her tasarının Federal Konsey tarafından onaylanması gerekiyor. Ancak Ulusal Konsey, Federal Konsey'in vetosunu çoğunluk oyu ile geçersiz kılabilir.
Avusturya İnsanlarının Etnik Kökeni
Etnik Avusturyalılar nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturuyor. Ülkede Almanca konuşan İsviçreliler ve etnik Almanlardan oluşan küçük ama önemli gruplar da yaşıyor. Sırplar, Boşnaklar (Bosna-Hersek'ten gelen Müslümanlar; çoğunlukla büyük şehirlerde yaşarlar), Türkler (özellikle Viyana'da yaşarlar), Macarlar ve Hırvatlar (çoğunlukla Burgenland'da yaşarlar) ve Slovenler (çoğunlukla Kärnten'de yaşarlar) başlıca etnik azınlıkları oluşturuyor.
Avusturya'nın Dili
Hırvatça, Macarca, Slovence, Türkçe ve diğer diller çeşitli azınlık grupları tarafından konuşulsa da, Avusturya'daki neredeyse herkes Almanca konuşuyor. Avusturya'da batı dışında konuşulan Almanca lehçesi, bazen Avusturya-Bavyeraca denilen Bavyeraca'dır. Avusturya'da yaklaşık yedi milyon insan Bavyeraca konuşuyor. Orta Bavyeraca alt lehçesi çoğunlukla Ober ve Niederösterreich ve Viyana'da konuşulur. Güney Bavyeraca alt lehçesi Tirol'de (güney Tirol dahil), Kärnten'de ve Steiermark'ın bazı bölümlerinde konuşulur.
Avusturya sakinlerinin geri kalanının çoğu bu alt lehçelerden birine ya da diğerine yaklaşmaktadır. Bununla birlikte batıda bir Alemannik (İsviçce) lehçesi hakimdir: Vorarlberg sakinleri ve batı Tirol bölümleri Alemannik kökenliler; batıdaki Alman-İsveçliler ile kuzeydeki Almanya'daki Svabiyanlar ile kültürel ve diyalektik yakınlıkları var.
Avusturya'nın Dini
Avusturyalıların yaklaşık dörtte üçü Hristiyanlar. Hristiyanların ezici çoğunluğu Roma Katolikliğine bağlı; Protestanlar (özellikle Lüteriyenler) ve Ortodoks Hristiyanlar daha küçük grupları oluşturuyor. Büyük ölçüde Boşnak ve Türk nüfusundan oluşan küçük ama önemli bir Müslüman grup var. Viyana'nın 1938-1945 yılları arasında yok edilen Yahudi nüfusu (bkz. Holokost), o zamandan beri istikrarlı şekilde arttı, ancak nispeten küçük kaldı. Nüfusun onda biri dinsiz.
Avusturya'da Eğitim Sistemi
Federal hükümet Avusturya'da eğitimi denetler. Yüksek öğrenime ve çeşitli deneysel eğitim çabalarına erişimi açan üniter okul sistemi önemli bir reform olarak 1970 başlatıldı ve temel, ileri ve mesleki eğitim düzeylerine ücretsiz erişim sağlandı.
Okula devam 6 ila 15 yaşları arasında zorunlu. Orta dereceli okullarda öğrenciler üniversiteye ve diğer yüksek öğrenimlere hazırlanır. Gymnasium üniversiteye hazırlayan ikinci lise türüdür ve üst düzey eğitim verir.
Avusturya'da çok sayıda üniversite ve güzel sanatlar koleji var. Viyana Üniversitesi 1365 yılında kuruldu. Graz Üniversitesi 1585 yılında açıldı ve Innsbruck ve Salzburg üniversiteleri 17. yüzyılda kuruldu. Viyana ve Graz'da teknik üniversiteler bulunmaktadır. 1975 yılında üniversite programlarını ve yönetim prosedürlerini genişletmek ve demokratikleştirmek için reformlar başlatıldı. Ülke çapında geniş bir yetişkin eğitimi programı mevcut.
Avusturya Ekonomisi
Avusturya 21. yüzyılın başlarında endüstriyel ve tarımsal temelli bir ekonomiden hizmet sektörünün gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) üçte ikisini temsil ettiği bir ekonomiye geçiş yaptı. Avro bölgesindeki borç krizinin sonucu olarak Avusturya, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana en kötü durgunluğunu yaşamış olsa da, finansal fırtınayı nispeten iyi şekilde atlattı. 2010 yılına dek ekonomisi büyük ölçüde güçlü iç talep, düşük işsizlik ve ana ticaret ortağı Almanya'nın sürekli gelişen ekonomik sağlığı sayesinde istikrar kazandı.
Avusturya'nın GSYİH'si 2019 itibariyle 485 milyon ABD Doları'dır. Ancak bunu yalnızca 8,859 milyon nüfusla başarıyorlar ve bu nedenle kişi başına düşen yıllık gelirleri 55.305 ABD Doları ile çoğu ülkenin hayal edemeyeceği kadar yüksektir. İşsizlik %4,2'dir.
Avusturya Tarihi
Antik zamanlardan beri var olan Avusturya bölgesi çok uzun bir işgal, hükümdarlık, toprak mücadelesi ve savaş tarihine sahip. İlk gelen Romalılar bölgeyi MS 150 yılında ilhak ettiler ve bir il haline getirdiler. Roma İmparatorluğu çöktüğünde Bavyeralılar ve Slav kabileleri orta ve doğu bölgelere taşındı. Frankların Kralı ve Romalıların İmparatoru Şarlman, MS 788'de bu toprakları fethetti. Sömürgeciliği artırdı ve kitlelere Hristiyanlığı tanıttı.
Sonraki birkaç yüzyıl boyunca çok sayıda imparator başa geçti ve (bir dük veya düşes tarafından yönetilen) dükalıklar kuruldu. Güçlü Habsburg Hanedanı dışında çoğu tarihin belirsiz sayfalarında kaybolmuştur. Habsburglar Avrupa'nın en önemli aristokrat kraliyet ailelerinden biri haline geldiler en çok 1438 ve 1740 yılları arasında resmi seçimle gelen Kutsal Roma imparatorlarının soyacağı olmalarıyla biliniyorlar. Ayrıca birkaç ülkenin yanı sıra Avusturya İmparatorluğu ve İspanyol İmparatorluğu'nun yöneticileri oldular.
Habsburglar evlilik, fiziksel güç ve savaş yoluyla genişleyip topraklar kazandılar. Çeşitli ittifaklar ve biçimlerde (özellikle Macaristan ile) Avusturya'yı Viyana'dan yaklaşık 600 yıl yönettiler. Ve sonra 1914'te, Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand Saraybosna'da suikaste kurban gitti. Suikastı Avusturya-Macaristan'ın Sırbistan'a savaş ilan etmesine neden oldu. Bu durum Almanya'yı ve diğer ülkeleri çatışmaya soktu ve I. Dünya Savaşı başladı.
Savaşın sonunda bir milyondan fazla Avusturya-Macaristan askeri öldü ve bazı büyük Avrupa güçleri (Almanya ve Rusya dahil) büyük topraklar kaybetti; müttefikler tarafından askeri ve siyasi olarak mağlup edildiler. 1918'de 640 yıllık Habsburg hanedanını sona erdiren ilk Avusturya Cumhuriyeti kuruldu. Genç cumhuriyet hızla büyük enflasyon, işsizlik ve neredeyse ekonomik çöküş yaşadı. 1932'de hükümetteki Hristiyan-Sosyal ve Sosyal-Demokrat partiler arasındaki zayıf koalisyon Engelbert Dollfuss'un 1933'te Şansölye olmasına yol açtı; asıl görevi, ülke çapında genişleyen ekonomik bunalımın neden olduğu sorunları çözmekti.
Mayıs 1934'te, Doffluss Avusturya'yı Adolf Hitler'den korumak için sıkıyönetim ilan etti. Hitler bir Nazi darbe girişimiyle Dollfuss'a suikast düzenledi. Halefi Kurt Schuschnigg, Avusturya'yı bağımsız tutmak için çok uğraştı, ancak faydasızdı. 12 Mart 1938'de Alman birlikleri Avusturya'ya yürüdü. Ülke, Hitler'in Alman Reich'ına dahil edildi ve bağımsız bir devlet olarak varlığı sona erdi.
Yahudi Avusturyalılar Nazi birliklerinin ilk hedefiydi; mal varlıkları alındı ve yaklaşık 65.000 kişi Holokost kurbanı oldu. Ülkeden kaçan yaklaşık 150.000 Yahudi hayatta kaldı. 1945'te II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, Avusturya 1937'deki sınırlarına geri getirildi ve Amerikan, İngiliz, Fransız ve Sovyet müttefikleri tarafından bölünüp yönetildi.
Yıllarca süren gerginlikler ve bağımsızlık görüşmelerinden sonra Avusturya 15 Mayıs 1955'te Avusturya Devlet Anlaşması'nı imzaladı ve dört işgalci güçten tam bağımsızlığını kazandı. 26 Ekim 1955'te Avusturya Federal Meclisi, "Avusturya kendi tarafsızlığını kendi özgür iradesiyle ilan etti" maddesini anayasaya ekledi. Yıllar içinde bu iddiayı hafifçe esnetmiş olsa da hala sınırları içinde yabancı askeri üslere izin vermemektedir. "Demir Perde" sınırındaki konumu nedeniyle Avusturya kısa süre içinde Batı ile Doğu arasında bir merkeze dönüştü. 1956 Macaristan Devrimi ve 1968 Prag Bahar İstilası'ndan sonra Avusturya, bu çatışmaların mültecilerine sığınma hakkı tanıdı.
Bugün, Avusturya birçok uluslararası organizasyonun (UNO, OPEC) ev sahibi ülkesi ve birçok önemli konferans ve zirve toplantısına ev sahipliği yapıyor. Avusturya 1989/90'da 'Demir Perde'nin yıkılmasından sonra 1995 yılında Avrupa Birliği'ne üye oldu. Avusturya günümüzde hem ekonomik hem de siyasi konularda Avrupa'nın en etkili ülkelerinden biri ve son elli yılda kendisini önemli bir turizm ülkesine dönüştürdü.
Avusturya'nın ünlü olduğu bir nokta daha var ve o da hiçbir ülkenin denk olamayacağı müzikal geçmişi. Burası Johannes Brahms, Joseph Haydn, Gustav Mahler, Wolfgang Amadeus Mozart, Franz Schubert ve Johann Strauss (I ve II) gibi efsanevi bestecilerin vatanı. Ayrıca Alman doğumlu Ludwig van Beethoven çoğu zamanını Viyana'da geçirdi. Avusturya'nın biyografisinde Viyana Valsi, Viyana Çocuk Korosu, dans eden Lipizzan atları, bol miktarda doğal güzellik, kozmopolit ve tarihi şehirler, Tuna Nehri Vadisi, klasik müzik festivalleri ve elbette dünya standartlarında olan Alp disiplini ve tatil köyleri var. Avusturya gerçekten çok hoş bir ülke tablosu çiziyor.
Avusturya Hakkında Sık Sorulanlar
Viyana nedir?
Viyana, Avusturya'nın başkenti ve en büyük şehridir. Zengin tarihi, çarpıcı mimarisi, klasik müzik mirası ve canlı kültürel ortamıyla tanınır. Viyana aynı zamanda çok sayıda tarihi yapıya ve müzeye ev sahipliği yapmaktadır.
Alpler nedir?
Alpler, Avrupa'da Avusturya da dahil olmak üzere birçok ülkeye yayılan büyük bir dağ silsilesidir. Pitoresk manzaraları, görkemli zirveleri ile tanınırlar ve kayak, yürüyüş ve dağcılık gibi açık hava etkinlikleri için fırsatlar sunarlar.
Innsbruck nedir?
Innsbruck, Avusturya'nın batısında, Alpler'de yer alan bir şehirdir. Çarpıcı dağ manzarası, kış sporları olanakları ve Altın Çatı ve Innsbruck Katedrali gibi tarihi cazibe merkezleriyle tanınır. Innsbruck iki kez Kış Olimpiyat Oyunlarına ev sahipliği yapmıştır.
Viyana Filarmoni Orkestrası nedir?
Viyana Filarmoni Orkestrası, merkezi Avusturya'nın başkenti Viyana'da bulunan dünyanın en ünlü orkestralarından biridir. Başta Viyana Yeni Yıl Konseri ve Schönbrunn Yaz Gecesi Konseri olmak üzere klasik müzik performanslarıyla ünlüdür.
Wiener Schnitzel nedir?
Wiener Schnitzel, pane edilmiş ve kızartılmış dana veya domuz pirzolalarından yapılan geleneksel bir Avusturya yemeğidir. Avusturya'da popüler bir mutfak spesiyalitesidir ve genellikle limon dilimleri ve patates salatası ile servis edilir.
Salzburg nedir?
Salzburg, Avusturya'da Almanya sınırına yakın bir konumda yer alan bir şehirdir. İyi korunmuş tarihi merkezi, Barok mimarisi ve Wolfgang Amadeus Mozart'ın doğum yeri olmasıyla ünlüdür. Salzburg ayrıca önemli bir müzik ve tiyatro festivali olan Salzburg Festivali'ne ev sahipliği yapmasıyla da ünlüdür.
Tuna Nehri nedir?
Tuna Nehri, Orta ve Doğu Avrupa'da Avusturya da dahil olmak üzere birçok ülkeden geçen büyük bir nehirdir. Avrupa'nın en uzun ikinci nehridir ve doğal güzelliği, kıyıları boyunca uzanan önemli kültürel ve tarihi yerleri ve nehir yolculukları ile bilinir.
Schönbrunn Sarayı nedir?
Schönbrunn Sarayı, Avusturya'nın Viyana kentinde bulunan büyük bir saraydır. Habsburg hükümdarlarının yazlık ikametgahı olarak hizmet vermiştir ve Barok mimarisi, geniş bahçeleri ve tarihi önemi ile ünlüdür. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır.
Mozart kimdir?
Wolfgang Amadeus Mozart, Klasik dönemin ünlü Avusturyalı bestecisidir. Batı müzik tarihinin en büyük bestecilerinden biri olarak kabul edilir ve çok sayıda senfoni, opera ve oda müziği eseri bestelemiştir.
