Bu yazımızda Lightning Network'ün ne olduğu, nasıl çalıştığı, önemi ve Bitcoin ile diğer kripto paraların geleceği için ne ifade ettiği konularına değiniyoruz. Lightning Labs şirketinin kurucularından Olaoluwa Osuntokun ile birlikte Elizabeth Stark tarafından açıklandığı gibi, Lightning Network blockchain'leri ölçeklemek ve hızlandırmak için kullanılan bir protokol. Bitcoin blok zincirinin bazı teknik sınırlamalarını çözmek için tasarlandı ancak herhangi bir blok zinciri için de uygulanabiliyor.
Lightning Network Nedir?
Şu anki durumda Bitcoin ağı saniyede en fazla yedi aktarıma kadar çıkabiliyor. Baktığımızda Visa saniyede 50,000 aktarıma ulaşıyor ve normalde saniyede 2,000 işlem hızıyla çalışıyor. Bitcoin'in mevcut uygulanma biçimi oldukça güvenli ancak küresel işlem ağına uyum sağlamaya yetecek boyutta ölçeklenme potansiyeli yok. Lightning Network, Bitcoin'i saniyede milyonlarca aktarıma ulaştırmak ve aktarım başına ödenen ücreti kuruş seviyelerine indirmek için sunuluyor.
Lightning Network Nasıl Çalışıyor?
Lightning Network ödeme kanalları denen bir teknoloji üzerine kurulu. Ödeme kanalları denilen şey aslında basit:
- Paranın bir taraftan diğerine gönderileceği bir durumda her iki taraf blok zincirinde bir aktarım planı oluşturur ve bu plan birden fazla imza gerektirir.
- Bu özel defteri kebirde taraflardan en az birinin gönderim yapacağı belirtilir.
- Her şahıs bir özel (private) anahtara sahip olur ve defteri kebir ancak her iki taraf anahtarı imzaladığı takdirde çalışır.
Kanal açmak için yapılan ilk aktarım 10 dakika alıyor (kripto paranın blok süresi) ancak hemen sonra taraflar kanala tahsis edilen miktarı birbirleri arasında anında transfer edebiliyorlar. Aktarımların böyle hızlı olması transferlerin önceden imzalanmış olmasından kaynaklanıyor. Lightning Network işte bu kanalların Bitcoin üzerinde açılmasını sağlıyor. Yalnızca daha hızlı değil daha ucuz transferler yapılmasına imkan doğuruyor. Altcoin'lere bakıldığında Groestlcoin, Vertcoin veya Litecoin, LN kullanan ilk örnekler arasında oldular. Tüm Lightning Network düğümlerini buradaki web sitesi üzerinden incelemek mümkün.
Lightning Network'ün Avantajı
Lightning Network ile sadece söz konusu teknolojiye sahip ödeme kanallarından oluşan bir ağ kuruluyor. "Akıllı sözleşmeler" sayesinde de ağın merkezsiz bir boyutta ve risksiz olarak çalıştığından emin olunuyor. Örneğin, A kişisi B kişisiyle bir kanal açmak istedi. B'nin C ile kanalı ve C'nin de D ile kanalı olsun. A, D'ye para göndermek isterse bunu B ve C kişisini kullanarak yapabilir. Sistemin birden fazla imza ile çalışması ve tasarımdaki akıllı sözleşmeler sayesinde A'nın B ve C'ye güvenmesi gerekmez. Kriptografi kullanılarak para D'ye ulaşmadığı takdirde gönderene otomatik olarak iade ediliyor. Kanallardan oluşan ağ fikri Lightning Network'ün ölçeklenmesi ve başarısı için kritik öneme sahip. Eğer yeteri kadar çok düğümün (node) Lightning Network'e katılması sağlanırsa bu durum ağın hızlanması ve ucuzlamasıyla sonuçlanacak.
Lightning Network'ün Önemi
Bitcoin'in uygulanma biçiminin saniyede daha fazla aktarıma izin verecek şekilde değiştirilmesi tartışmaları Bitcoin ilk çıktığı zamandan bu yana sürüyor. Ancak bunlar genelde yeni fork'lar ile sonuçlanmaktan öteye gidemedi.
Lightning Network şu anda Bitcoin'i ölçeklemek için sunulan ve uygulandığında bir kripto paranın mevcut temel protokolünü değiştirmeyen en iyi çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Eğer başarılı olursa Bitcoin'e dair devam eden hız ve ölçeklenme tartışmalarına son verecek ve potansiyel kullanım alanlarını hiç olmadığı kadar hızlı şekilde artıracak.
Bitcoin ve Diğer Kripto Paralar İçin Uygulama Alanları
Lightning Network'ün beta sürümü 15 Mart'ta Bitcoin ana ağı (mainnet) üzerinde aktive edildi ve Layer 2 ödeme protokolü adıyla biliniyor. Bitcoin için ikinci katman ölçekleme çözümünü sunan ilk yazılım böylece yayımlanmış oldu. Birçok insan tarafından fark edilmese de bu aslında Bitcoin için bir kilometre taşı. Stark'ın ekibi güvenliği güçlü tutmak adına başlangıçta insanların açılan kanal başına gönderebileceği kripto para miktarını 1400 USD ve her ödemede gönderebileceği miktarı ise 400 USD olarak sınırlamıştı. Test süreci geliştiricileri ve de tüm bir düğümü çalıştırabilme imkanı bulunan LND'nin komut satırı arayüzüne aşina 'gelişmiş kullanıcılar'ı kapsıyor.
Şu an için Lightning Network'ün Bitcoin ağında beklenen etkiyi oluşturacağını söylemek için çok erken; hele ki testler böyle küçük boyutluyken. Ancak başarılı olduğu takdirde Bitcoin ekosisteminde neleri değiştireceğini görmek ilginç olacak, özellikle de Bitcoin madencileri için konuşursak. Ek olarak Bitcoin hızlandığında ve neredeyse ücretsiz olmaya yaklaştığında mikro ödemelere olanak doğacak. Bu da adaptasyonu devasa ölçüde artıracak. Sonuç olarak Bitcoin sadece para tutulan bir yer olarak görülmekten öteye gidebilecek.
Bahsedilen yeni katmanın üzerine bir de yazılım altyapısı yerleştirilmesi gerekiyor. Yani "gönder" ve "al" şeklinde basit butonlara sahip kullanıcı dostu bir yazılım arayüzü. Son olarak Lightning Network'ü kullanmaya başlamanın ilk koşullarından biri cüzdanların SegWit desteğine sahip olmasıdır. Tıpkı Bitcoin'in sahip olması gibi.
