Bu kahramanlık mitlerinde antik Yunanlılara çekici gelen neydi? Klasik dönemin Yunanları için Truva Savaşı'nın kahramanları (Akhilleus, Agamemnon, Odysseus ve digerleri) Yunan tarihinin "zaferlerini" temsil edebilen, ayrıca fiziksel ve zihinsel maharet örnekleri teşkil edebilen tarihsel figürlerdi. Bu efsanevi kahramanların zayıf yönlerinin olduğu (kıskançlık yaptıkları, gereğinden fazla gururlu oldukları, duygularına yenik düştükleri) gerçeği ise onları daha çekici kılmaktaydı. Bu kahramanlar da bizim gibi insanlardı, kendimizi onlarla bir tutabilirdik.
Diğer kahramanlar ve içinde bulundukları hikayeler, muhtemelen tarihsel değil mecazi unsurlar olarak kabul edilirdi. Muhtemelen masallar veya halk öyküleri bizim için esas olarak neyse Odysseia'daki Sirenler ve Kiklop ile ilgili kısımlar ve ölüleri ziyaretle ilgili bazı olaylar da onlar için oydu. Bunlar, ders verici ve ahlaki ya da ahlak dışı davranışların örnekleri olarak kullanılarak insanın çeşitli yönlerini yansıtabilirdi. Penelope sadakati, Odysseus hem zekayı hem de düşüncesizliği temsil ederdi. Herakles (Herkül), Perseus ve İason gibi kahramanlar, MÖ 5. yüzyılda neredeyse kesin olarak görülmüş olmalılardı.
Bununla birlikte, halk kültürünün figürleri olarak Odysseus gibi Atinalılar, belli değerleri ve kusurları simgelemişlerdi. Theseus, uzak geçmişteki gerçek bir Atina kralı olarak görülmüş olabileceği için kendi çapında bir istisnaydı. Yine de, ekseriyetle bu kahramanlık mitleri, ders verme ve hoşça vakit geçirme amacıyla anlatılıyordu.
Kahramanlık Mitlerinin Daha Derin Bir Anlamı Var mıydı?
Kahramanlık efsaneleri, antik Yunanlılara daha farklı bir düzeyde de sesleniyordu: Freud sonrası çağımızda buna "psikolojik" düzey diyoruz. Ne ilginçtir ki, bu öyküler bugün bize de psikolojik düzeyde seslenmeyi sürdürmektedir. Önemli Yunan kahramanlarının çoğu (örneğin Akhilleus, Perseus, Herakles ve Theseus) mucizevi bir şekilde ana rahmine düşmüşlerdi, dolayısıyla özeldiler. Çoğunlukla ebeveynlerden biri bir tanrı, diğeri ise insandı.
Diğer kültürlerin kahramanlık mitlerinde (Hristiyanlıkta İsa'nın öyküsü, Zerdüştlükte Zerdüşt'ün öyküsünde) olduğu gibi, Yunan kahramanlık mitlerindeki mucizevi hamilelik, bazen trajik durumlarda gösterdiğimiz insani zayıflıkları olan insanlar olmamıza rağmen, içimizde tanrısallıkla temsil edilen bir şeyler barındırdığımızı da telkin eder.
Kahramanın ilahi yönü, hepimizin içindeki potansiyeldir, yani insani sınırlamaları ve sorunları aşma potansiyelidir. Kahramanın arayışı bizim bu sorunlarla psikolojik anlamda yüzleşmemizi temsil eder. Theseus gibi kahramanlar bir baba (kimliklerinin kaynağını) ararlar. Diğerleri, İason'un ve bazen de Herakles'in yaptığı gibi, bulunduğunda liyakatin işareti olacak bir nesneyi ararlar.
Kahramanlarımızın çoğu, canavarlarla dövüşüp onları yenmek zorundadırlar. Bunlar da, çeşitli biçimleriyle karşılaştığımız (alkolizm, seks bağımlılığı, narsizm gibi) içsel şeytanlarımızın biraz daha aşırılarını simgelerler. Perseus, Medusa'nın kafasını kestiğinde ve Theseus, Minotor'u alt ettiğinde onların bu eylemleri, psikolojik anlamda, kendi şeytanlarımızı yenilgiye uğratmamızın benzetmeleridir. Kahramanlara tanrıların yardım etmesi olgusu, bu şeytanları yenmek üzere hepimizin içinde var olan "ilahi" potansiyeli simgeler.
Kahramanların Hikayeleri Yunanlıların Hayatlarına Girmiş miydi?
Atina'daki Akropolis gibi tapınaklarda bulunan tanrılar Klasik dönemde Yunanlılar için ne kadar aşikar idiyse, Yunan mitolojisindeki kahramanlar, okullarda ve özellikle Eshilos, Sofokles ile Euripides gibi yazarların trajedilerinde ve Aristofanes'in komedilerinde etik ve kültürel modeller olarak o kadar önemli olmalıydılar. Bu oyunlar, örneğin, Kent Diyonizyası olarak bilinen önemli dini festivalin merkezindeki olaylardı.
